U prvom polugodištu 2021. godine, komercijalne banke u Bosni i Hercegovini ostvarile su ukupnu dobit od 215,1 milion KM.
U navedenom periodu pozitivno je poslovalo svih 15 komercijalnih banaka sa sjedištem u Federaciji BiH, a finansijski rezultat na nivou sektora iznosio je 150,7 miliona KM dobiti. Prema podacima Agencije za bankarstvo FBiH, na dan 30. juni 2021. u komercijalnim bankama je bilo zaposleno ukupno 6.458 radnika, za 64 manje u odnosu na kraj 2020. godine.
Rezultati u FBiH
Ukupna neto aktiva na nivou federalnog bankarskog sektora na kraju prvog polugodišta iznosila je 25 milijardi KM i bila je za 606,7 miliona KM ili 2,5 posto veća u odnosu na kraj prethodne godine. Ukupni kapital banaka u FBiH iznosio je 3,2 milijarde KM (za 142,7 miliona KM ili 4,7 posto više nego na kraju 2020.), od čega se na dionički kapital odnosi 1,3 milijarde KM.
Učešće ukupnog kapitala u izvorima na nivou sektora je iznosio 12,8 posto. Regulatorni kapital iznosio je 2,7 milijardi KM i bio je za 25 miliona KM ili 0,9 posto veći u odnosu na kraj 2020. godine. Osnovni kapital i redovni osnovni kapital dostigli su 2,6 milijardi KM, uz povećanje od 29,7 miliona KM ili 1,1 posto, dok je dopunski kapital iznosio 112,4 miliona KM (smanjenje za 4,7 miliona KM ili četiri posto).
Stopa regulatornog kapitala bankarskog sektora FBiH neznatno je smanjena, na 18,9 posto, dok su ostale stope kapitala (stopa redovnog osnovnog kapitala i osnovnog kapitala) iznosile 18,1 posto.
Stopa finansijske poluge (odnos osnovnog kapitala i ukupne izloženosti banke) na nivou sektora je iznosila 10 posto (smanjenje za 0,1 procentni poen). Ukupna izloženost banaka, pak, iznosila je 29,5 milijardi KM, od čega se 25,6 milijardi KM odnosi na bilansne izloženosti, a 3,9 milijardi KM na vanbilansne stavke. U prvom polugodištu 2021. zabilježeno je povećanje bilansne izloženosti za 654 miliona KM ili 2,6 posto u odnosu na kraj 2020. godine, koje je najvećim dijelom neto efekat povećanja finansijske imovine koja se vrednuje po fer vrijednosti i po amortizovanom trošku. Istovremeno, zabilježeno je smanjenje vanbilansnih stavki za 27,6 miliona KM ili 0,7 posto, kao i na poziciji izdatih garancija i neopozivo odobrenih, a neiskorištenih kredita, dok su rast zabilježili nepokriveni akreditivi i ostale potencijalne obaveze banke.
Bilansne izloženosti u nivou kreditnog rizika 1 iznosile su 22,9 milijardi KM i činile 89,4 posto ukupnih bilansnih izloženosti, koje su na nivou kreditnog rizika 2 iznosile 1,7 milijardi KM (6,7 posto ukupnih), dok su bilansne izloženosti u nivou kreditnog rizika 3 iznosile jednu milijardu KM (3,9 posto). Vanbilansne izloženosti raspoređene u nivo kreditnog rizika 1 iznosile su 3,5 milijardi KM (90,5 posto ukupnih vanbilansnih izloženosti), dok su u nivou kreditnog rizika 2 iznosile 362 miliona KM (9,4 posto ukupnih), a u nivou kreditnog rizika 3 tek 5,5 miliona KM (0,1 posto).
Ukupna stopa pokrivenosti ECL-om (očekivani kreditni gubitak) bilansnih izloženosti iznosila je 4,6 posto, dok je na kraju prethodne godine iznosila 4,7 posto. Stopa pokrivenosti ECL-om za izloženosti u nivou kreditnog rizika 1 smanjena je za 0,1 procentni poen, na 0,7 posto, u nivou kreditnog rizika 2 povećana je sa 12,4 na 13,2 posto, a u nivou kreditnog rizika 3 sa 78,2 na 79,9 posto. Ukupna pokrivenost ECL-om vanbilansnih izloženosti smanjena je za 0,1 procentni poen, na 1,4 posto, pri čemu je povećanje pojedinačnih stopa pokrivenosti zabilježeno kod nivoa kreditnog rizika 2 i 3, a za nivo kreditnog rizika 1 je ostala na istom nivou kao i na kraju prethodne godine.
Na kraju prvog polugodišta krediti su iznosili 16,1 milijardu KM, za 805,2 miliona KM ili 5,3 posto više u odnosu na kraj 2020. godine. Najveći rast odnosi se na kratkoročne kredite niskog rizika (474,5 miliona KM ili 58,9 posto ukupnog kreditnog rasta).
Krediti odobreni stanovništvu iznosili su 7,5 milijardi KM, sa učešćem u ukupnim kreditima od 46,5 posto i uz povećanje od 181,8 miliona KM ili 2,5 posto, dok su krediti odobreni pravnim licima iznosili 8,6 milijardi KM (učešće od 53,5 posto), uz povećanje od 623,4 miliona KM ili 7,8 posto u odnosu na kraj prethodne godine.
Nenaplativi krediti (NPL), u nivou kreditnog rizika 3, iznosili su 969,6 miliona KM i činili šest posto ukupnog kreditnog portfolija, uz smanjenje za 13,3 miliona KM ili 1,4 posto u odnosu na kraj 2020. godine. Stopa pokrivenosti ECL za nivo kreditnog rizika 3 iznosila je 79,5 posto (pravna lica 78,7 posto, stanovništvo 80,3 posto) i povećana je za 1,8 procentnih poena.
Od ukupnih kredita plasiranih pravnim licima, na NPL se odnosi 507,6 miliona KM ili 5,9 posto, što je za 0,9 procentnih poena manje nego na kraju 2020. godine. Za sektor stanovništva, NPL iznosio je 461,9 miliona KM ili 6,2 posto, za 0,2 procentna poena više u odnosu na kraj prošle godine.
Novčana sredstva iznosila su sedam milijardi KM ili 28 posto ukupne aktive i smanjena su za 418,7 miliona KM ili 5,6 posto, uglavnom zbog rasta kratkoročnih izloženosti niskog rizika. Ulaganja u vrijednosne papire dostigla su 1,9 milijardi KM, sa učešćem u aktivi od 7,8 posto i povećanje za 260,8 miliona KM ili 15,5 posto. Depoziti, kao najznačajniji izvor finansiranja banaka, iznosili su 20,2 milijarde KM, sa učešćem od 80,8 posto u ukupnoj pasivi i uz povećanje od 531,2 miliona KM ili 2,7 posto. Štedni depoziti, kao najznačajniji i najveći segment depozitnog i finansijskog potencijala banaka, povećani su za 375,6 miliona KM ili 3,8 posto, na 10,3 milijarde KM.
Uzeti krediti iznosili su 782,6 miliona KM, sa učešćem od 3,1 posto u ukupnoj pasivi i smanjeni su za 29,3 miliona KM ili 3,6 posto u odnosu na kraj 2020. godine. “Posmatrajući osnovne pokazatelje likvidnosti, kvalitativne i kvantitativne zahtjeve, kao i druge faktore koji utiču na poziciju likvidnosti banaka, može se zaključiti da je likvidnost bankarskog sektora u FBiH na kraju prvog polugodišta 2021. godine zadovoljavajuća, i pored negativnih efekata na privredu uzrokovanih pandemijom korona virusa“, zaključuje se u Agencijinoj Informaciji o subjektima bankarskog sistema Federacije BiH sa stanjem na dan 30.06.2021. godine.
Bankarski sektor RS
U svom polugodišnjem Izvještaju o stanju u bankarskom sistemu Republike Srpske, Agencija za bankarstvo RS, pak, precizira da je u tom entitetu u prvom polugodištu sjedište imalo osam komercijalnih banaka, sa 2.944 radnika, koje su ostvarile ukupnu neto dobit od 64,4 milona KM, za 26,4 miliona KM ili 69 posto veću u odnosu na isti period 2020. godine.
Ukupna aktiva bankarskog sektora RS iznosila je10,3 milijarde KM i za 591,2 miliona KM ili šest posto je bila veća u odnosu na kraj 2020. godine. Neto aktiva povećana je za 641,4 miliona KM ili osam posto, na 9,2 milijarde KM, dok je ukupni vanbilans smanjen za 50,2 miliona KM ili četiri posto, na 1,2 milijarde KM. Do povećanja bilansnog nivoa došlo je najvećim dijelom zbog rasta depozita, na čije je povećanje je, kako se napominje u Izvještaju, značajan uticaj imao i priliv po osnovu emisije entitetskih obveznica na međunarodnom tržištu.
U strukturi ukupne aktive krediti su smanjili svoje učešće za 2,9 procentnih poena, zbog bržeg rasta novčanih sredstava i hartija od vrijednosti, ali i dalje čine 58,9 posto ukupne aktive. Hartije od vrijednosti za trgovanje su povećale svoje učešće za 0,4 procentna poena, na 12,2 posto ukupne aktive, novčana sredstva za 3,3 procentna poena, na 24,9 posto, a hartije od vrijednosti koje se drže do dospijeća za 0,1 procentni poen, na 0,3 posto ukupne aktive.
Ukupan bilansni kapital banaka iznosio je 1,1 milijardu KM i činio 12,3 posto ukupne pasive, uz povećanje za 73,6 miliona ili sedam posto u odnosu na kraj 2020. godine. Od toga se 694 miliona KM odnosi na dioničarski kapital, koji je povećan za 20 miliona KM. Do povećanja je uglavnom došlo zbog povećanja zadržane neraspoređene dobiti i dokapitalizacije u jednoj banci. Regulatorni kapital iznosio je milijardu KM i povećan je za 16,5 miliona KM ili dva posto. Osnovni kapital iznosio je 957,2 miliona KM, uz povećanje od 34,2 miliona KM ili četiri posto, najvećim dijelom zbog uključivanja dijela dobiti ostvarene u 2020. u redovni osnovni kapital i dokapitalizacije u jednoj banci. Dopunski kapital iznosio je 77,5 miliona KM i smanjen je za 17,8 milona KM ili 19 posto, zbog postepenog isključivanja opštih ispravki vrijednosti iz dopunskog kapitala u skladu sa promjenom regulative. Stopa regulatornog kapitala iznosila je 19,9 posto i za 0,6 procentnih poena je povećana u odnosu na kraj 2020. godine te je za 7,9 procentnih poena veća od zakonom propisanog minimuma od 12 posto. Na povećanje stope regulatornog kapitala najviše je uticalo povećanje regulatornog kapitala, uz istovremeno smanjenje ukupnog ponderisanog rizika za 66 miliona KM. Do smanjenja ukupnog ponderisanog rizika došlo je, najvećim dijelom, zbog izmjene i usklađivanja regulative sa regulativom EU.
Stopa finansijske poluge (odnos osnovnog kapitala i ukupne izloženosti) na nivou sektora iznosila je 10,1 posto i smanjena je za 0,3 procentna poena te je za 4,1 procentni poen veća od regulatorno propisanog minimuma od šest posto.
Ukupna izloženost banaka ili ukupna finansijska imovina iznosila je 10,4 milijarde KM, od čega se 9,3 milijarde KM odnosi na bilansne, a 1,1 milijarda KM na vanbilansne izloženosti. Stopa pokrivenosti ukupnih izloženosti ECL-om bila je 3,6 posto posto i smanjena je za 0,4 procentna poena. Pokrivenost ECL-om za izloženosti raspoređene u nivo kreditnog rizika 1 ostala je na istom nivou od 0,8 posto, pokrivenost za izloženosti raspoređene u nivo kreditnog rizika 2 pala je sa 10,8 na 9,4 posto, a za izloženosti raspoređene u nivo kreditnog rizika 3 povećana je sa 81,5 na 81,7 posto.
Ukupni krediti činili su 58,9 posto bruto bilansne aktive i iznosili 5,6 milijardi KM, uz povećanje za 111,4 miliona KM ili dva posto. Najveće učešće u ukupnim kreditima, od 48,1 posto, i dalje imaju krediti dati građanima, koji su na kraju polugodišta iznosili 2,7 milijardi KM, uz povećanje od 125,7 miliona KM ili pet posto, dok su krediti dati privatnim preduzećima činili 34,8 posto ukupnih kredita i povećani su za 36,2 miliona KM ili dva posto u odnosu na kraj 2020. godine. Ostale kategorije kredita činili su 17 posto ukupnih kredita i smanjeni su u odnosu na kraj prošle godine.
Nekvalitetni krediti, odnosno krediti razvrstani u nivo kreditnog rizika 3, iznosili su 258,6 miliona KM i smanjeni za 28,9 miliona KM ili 10 posto. Učešće NPL u ukupnim kreditima je smanjeno sa 5,2 na 4,6 posto, većim dijelom zbog računovodstvenog i trajnog otpisa u 2021. godini, koji ukupno iznose 24 miliona KM. Učešće NPL pravnih lica u ukupnim kreditima pravnih lica iznosilo je 4,7 posto, za 0,8 procentnih poena manje u odnosu na kraj 2020. godine, a učešće NPL fizičkih lica u ukupnim kreditima fizičkih lica 4,5 posto, za 0,5 procentnih poena manje u odnosu na kraj prošle godine. Stopa pokrivenosti ukupnih kredita ECL-om smanjena je za 0,4 procentna poena, na 6,1 posto. Stopa pokrivenosti ukupnih NPL-a ECL-om iznosila je 81,4 posto i poboljšana je za 0,6 procentnih poena. Stanje kredita po kojima su do sada bile odobrene privremene mjere iznosilo je 878 miliona KM ili 16 posto portfolija, od čega se 173 miliona KM odnosi na kredite po kojima su još aktivne mjere (na grejs period odnosi se 95 miliona KM, a na moratorijume devet miliona KM), dok se 705 miliona KM odnosi na kredite po kojima su odobrene mjere istekle.
Novčana sredstva povećana su za 450,6 miliona KM ili 23 posto, na 2,4 milijarde KM. Najznačajniji dio novčanih sredstava, u iznosu od 1,6 milijardi KM ili 67 posto, nalazilo se na računima rezervi kod Centralne banke BiH, od čega se 777,6 miliona KM ili 48,6 posto ukupnih sredstava na računu rezervi odnosi na sredstva obavezne rezerve, a 820,8 miliona KM ili 51,4 posto na sredstva iznad obavezne rezerve. Ulaganja u hartije od vrijednosti ukupno su iznosila 1,2 milijarde KM, uz povećanje od 11 posto, i čine 12,5 posto ukupne bilansne aktive. U strukturi dužničkih hartija od vrijednosti dominantno učešće (97,3 posto) imaju one koje su emitirale države i vlade, čija je vrijednost povećana za 119,6 miliona KM ili 11 posto – među njima najveći udio imaju vrijednosnice koje su emitirale Republika Srpska (81 posto ili 930 miliona KM, rast od 12 posto ili 97,1 milion KM) i Slovenija (14 posto ili 167 miliona KM, rast od 11 posto ili 15,5 miliona KM). Depoziti, kao najznačajniji izvor finansiranja banaka sa učešćem od 77,5 posto u ukupnoj pasivi, iznosili su 7,1 milijardu KM i zabilježili su rast od 574,7 miliona KM ili devet posto. Depoziti građana imali su najveće učešće u strukturi depozita od 57,1 posto i porasli su za 193,7 miliona KM ili pet posto. Najveći rast depozita imaju vlada i vladine institucije – 410,7 miliona KM ili 66 posto, depoziti javnih i državnih preduzeća – 34,9 miliona KM ili 11 posto, depoziti privatnih preduzeća – 92,1 milion KM ili 10 posto, depoziti neprofitnih organizacija – 10,9 miliona KM ili 10 posto te ostali depoziti – 7,9 miliona KM ili 47posto. Pad depozita evidentiran je samo kod banaka i bankarskih institucija, za 189,5 miliona KM ili 52 posto. Štednja građana, uključujući i tekuće račune, iznosila je 3,8 milijardi KM. Oročena štednja činila je 71,8 posto (krajem 2020. iznosila je 73,8 posto) ukupne štednje građana i zabilježila je pad od 26 miliona KM ili jedan posto. Štednja po viđenju, bez tekućih računa građana, činila je 28,2 posto ukupne štednje građana i povećana je za 60 miliona KM ili devet posto. Međutim, kada se dodaju tekući računi građana, koji su povećani za 139 miliona KM ili 12 posto, ukupni depoziti građana u konačnici su povećani za 173 miliona KM ili pet posto.
Ukupne obaveze po uzetim kreditima iznosile su 674,3 miliona KM, sa učešćem od 7,4 posto u ukupnoj pasivi, i smanjene su za četiri miliona KM ili jedan posto.
“Imajući u vidu osnovne pokazatelje likvidnosti, kvalitativne i kvantitativne zahtjeve, kao i druge faktore koji utiču na poziciju likvidnosti banaka, može se zaključiti da je likvidnost na nivou bankarskog sektora RS na zadovoljavajućem nivou.
LCR, kao pokazatelj kojim se mjeri pokriće neto odliva u uslovima stresa u narednih 30 kalendarskih dana likvidnom imovinom iznosi 214,3 posto i veći je za 14 procentnih poena u odnosu na kraj 2020. godine, dok je regulatorni minimum 100 posto. Stopa povrata na kapital je 12,1 posto i veća je za 4,8 procentnih poena, a stopa povrata na aktivu je 1,5 posto, što je više za 0,6 procentnih poena u odnosu na prvo polugodište 2020. godine“, konstatira se u Izvještaju Agencije za bankarstvo RS.
