Business Process Outsourcing (BPO) kao nešto drugačiji oblik outsourcinga koji može da ima veze sa IT tehnologijama ili ne, ali u svakom slučaju predstavlja transfer jedne poslovne funkcije u drugu organizaciju –pojam je koji već dugo postoji i u svijetu je svojevrsna industrija u zamahu, dok je u našoj zemlji velika nepoznanica.
Raspon usluga koje većina stranih kompanija povjeri nekom drugom kako bi realizirali uštede veoma je širok – radi se o outsourcanju faktički svih administrativnih poslova. To nisu software development poslovi ( poslovi razvoja softvera), već uglavnom repetativni poslovi unosa podataka i kao takvi zahtijevaju multijezičnost radne snage. DDC MLS sa sjedištem u Sarajevu i 220 zaposlenika dobar je primjer jedne od rijetkih BPO kompanija, odnosno jedine BPO firme te veličine koja radi ovaj tip posla. Konkretno, kompanija unosi podatke za FMCG industriju (Fast-moving consumer goods – industriju distribucije robe široke potrošnje), radi se o manuelnom procesu, prekucavanju i unosu u sistem sadržaja koji je označen na proizvodima, a koji se kroz baze podataka pušta na web kako bi na kraju firme (npr. trgovački lanci) imali sve podatke o proizvodima.
Unos podataka ili data entry samo je jedan od primjera usluga koje nudi BPO sektor. Osim toga, tu je i unos finansijskih podataka koji se izvlače iz dokumenata koji jesu ili nisu digitalizirani u sistem koji npr. izračunava likvidnost, profit i slično, a što koriste firme pri obradi završnih godišnjih izvještaja. Uz obradu finansijskih podataka, BPO kompanije nude i usluge data mininga (rudarenja podataka), odnosno istraživanja weba u svrhu prikupljanja informacija potrebnih firmi klijentu, npr. informacija o turističkoj ponudi nekog grada.
Prekucavanje podataka s jednog medija na drugi usluga je koju koriste medicinski centri u Holandiji kako bi digitalne zvučne zapise nastale u toku hirurških intervencija dobili u formi transkripta. „Sav administrativni back office posao je faktički BPO. Može podrazumijevati veoma kompleksne poslove, ali i jednostavne zadatke za koje je u tri dana moguće obučiti i osposobiti veliki broj ljudi da rade“, kaže za Business magazine Adnan Mandžo, koji je svojevremeno djelimično osnovao sarajevski ogranak DDC MLC-a, a potom prodao svoj dio učešća u kompaniji te zajedno sa drugim cofounderima pokrenuo Inventions, kompaniju sa sjedištem u Sarajevu koja je koz svoje osnovne aktivnosti customer supporta (podrške korisnicima) srodna i bliska BPO sektoru.
Prodaja struje
BPO vrši transfer Customer Relationship aktivnosti (veza sa klijentima, kupcima) kroz funkcioniranje velikih call-centara, help-deskova ili tehničke podrške. Call centri kao svojevrstan niži rodni pojam BPO-a imaju različite forme, nekad su usmjereni na prodaju (Sale), ponekad na podršku korisnicima (Customer Support), a nekad na kreiranje procesa i aktivnosti koje omogućuju dolazak kompanija do kvalifikovanih kontakata kupaca i korisnika (Lead Generation).
Sa sjedištem u Sarajevu, call centar Inventions, čiji je suosnivač Mandžo, usmjeren je na Lead Generation, a kompanija se bavi prodajom električne energije na tržištu Holandije.
Realno, to je posao kojim se iz BiH može baviti mnogo ljudi koji poznaju jezike, imaju računar, internet i koji su savladali kompleksnost prodaje i stekli prodajne kompetencije.
BPO može biti poligon za upošljavanje hiljada domaćih kadrova u jednom mahu i odlična prilika upravo zbog multijezičnosti koju posjedujemo. Pitanje je koje barijere za nas postoje u tom procesu.
„Da bi dobili BPO tip projekata, morate biti u kontaktu s ljudima koji bi vam mogli povjeriti takvu vrstu projekata. Da bi razvili ovo tržište, nisu dovoljna samo poznanstva via LinkedIn. Bez podizanja vidljivosti BiH doslovno nismo na mapi zemalja u koju bi određena kompanija poslala potencijalni BPO tim, jer se u svijetu veoma loše plasiramo po pitanju ovih industrija. Moramo imati više samopouzdanja i hrabrosti, te se više konektovati s bh. dijasporom koja je u stranim zemljama već izgradila mrežu ljudi koji su u vrhu velikih internacionalnih kompanija kao što su Tetra Pak, Sony Ericsson, radili u sektoru investicionog bankarstva pri Morgan Stanleyu i slično, a koji razumiju naš mentalitet, govore isti jezik i mogu nam donijeti poslove“, ističe Mandžo i naglašava ključnu ulogu bh. dijaspore u privlačenju više BPO projekata u našu zemlju.
Autor: Maja Hadžić
