20.09.2018. godine u Briselu je održan 3. sastanak Pododbora za unutrašnje tržište i konkurenciju, koji pokriva poglavlja koja su osnov za uspostavu jedinstvenog tržišta, ali su i relevantna za formiranje regionalnog ekonomskog prostora. Na prijedlog Vlade FBiH, na sastanku se raspravljalo i o problemu uvođenja zaštitnih mjera EU kroz ograničavajuće kvote za čelik, a koje se odnose na bosanskohercegovačke proizvođače i izvoznike čeličnih proizvoda.
Zadatak da predstavnicima EU komisije iznesu neutemeljenost odluke za uključivanje proizvođača iz Bosne i Hercegovine u sistem izvoznih kvota, kao i pogubnost iste za privredu Bosne i Hercegovine su dobili Mirsad Jašarspahić, predsjednik Privredne komore FBiH i Gordan Čartarević, savjetnik Premijera Vlade FBiH.
U svom izlaganju, Predsjednik Privredne komore FBiH se pozvao na Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju (SSP) potpisan između Bosne i Hercegovine i EU, koji ovakvom odlukom Evropska komisija grubo krši. Jedan od osnovnih ciljeva SSP-a je da se stvori nova klima za ekonomske odnose između BiH i EU, s ciljem razvoja trgovine i ulaganja. Po tom sporazumu, carinske pristrojbe na promet roba između BiH i EU se ukidaju, kao i kvantitativna ograničenja na industrijskim proizvodima porijeklom iz Bosne i Hercegovine (čl.20).
Svako ograničavanje izvoza proizvoda od čelika i uvođenje kvota proizvođačima u Bosni i Hercegovini će imati veliki negativan uticaj na bosanskohercegovačke firme i cjelokupnu privredu, obzirom da je Arcelor Mittal Zenica, koji je u ovom slučaju na direktnom udaru, jedan od najvećih integrativnih faktora bosanskohercegovačke industrije, vežući uz sebe veliki broj kompanija iz oba entiteta. Kompanija Arcelor Mittal sa proizvodnim kapacitetom u Zenici (FBiH) i korištenjem sirovine iz Rudnika željezne rude Ljubija (RS) sa sobom veže industriju rudarstva, željezničke operatere iz oba entiteta, elektroprivredu i oko 500 drugih firmi.
Eventualno smanjenje proizvodnje, a koje bi bilo posljedica ograničenja izvoza bi se uveliko odrazilo na poslovanje i opstanak mnogih kompanija koje su vezane uz poslovanje Arcelor Mittala u Bosni i Hercegovini.
Privredna komora FBiH će, u saradnji sa drugim institucijama u BiH zaduženim za ova pitanja, i u narednom periodu nastaviti vršiti konstantan pritisak na Evropsku komisiju da se Bosna i Hercegovina odnosno njeni proizvođači zaštite mehanizmom SSP-a, a ne da on važi samo u jednom smjeru.
Također, u sklopu tačke u kojoj je bosanskohercegovačka delegacija sastavljena od predstavnika državnih i entitetskih ministarstava i institucija imala zadatak da predstavnicima Evropske komisije predstavi napredak kada je u pitanju pravo poslovnog nastanjivanja, sloboda pružanja usluga te priznavanje profesionalnih kvalifikacija, predsjednik Jašarspahić je upozorio na probleme sa kojima se firme (članice Komore) susreću kad je ova oblast u pitanju.
Naime, već duže vrijeme privredni subjekti iz FBiH su dovedeni u položaj da ne mogu obavljati poslove iz oblasti rudarstva i geologije, zaštite na radu, ali i drugih srodnih inžinjerskih djelatnosti, na teritoriji Republike Srpske, ukoliko nisu registrovani na teritoriji RS, što je u potpunoj suprotnosti i sa Ustavom BiH, koji decidno definiše BiH kao jedinstven ekonomski prostor.
Kroz članove Zakona o rudarstvu RS te Zakona o geološkim istraživanjima RS, uvedene su barijere koje sprečavaju privredne subjekte da nesmetano obavljaju poslove i projekte na teritoriji drugog entiteta. Do 2012. godine, licenca za rad u RS se dobijala na osnovu zapisnika koji načini inspekcijski nadzor iz RS prilikom redovne inspekcijske kontrole kompanije. Po osnovu Zakona o inspekcijskom nadzoru RS, inspektori već od 2013. godine nisu mjesno nadležni za teritoriju FBiH, ali se licenca ne može dobiti po osnovu zapisnika kojeg sačini nadležni inspektor iz FBiH.
Stoga je predlaženo da se hitno poduzme sljedeće: (1) da se zapisnici o izvršenoj redovnoj inspekcijskoj kontroli iz bilo kojeg dijela BiH uvažavaju na cijeloj teritiriji BiH, ili (2) da se omogući inspektorima iz oba entiteta vršenje inspekcijskog nadzora firmi koje su dobile posao na teritoriji drugog entiteta.
U nastavku izlaganja, predsjednik Jašarspahić je istakao da su firme u hemijskoj industriji iz FBiH suočene sa sličnim problemom, jer ne mogu vršiti promet, odnosno prodaju svojih proizvoda na teritoriji RS ukoliko nisu registrovane i upisane u registar hemikalija na teritoriji tog entiteta.
Evidentno je, dakle, da se na ovaj način narušava jedinstveno ekonomsko tržište (što je predmet rada ovog pododbora), gdje se na teritoriji jedne države stvaraju trgovinske barijere, dok se planovima Evropske unije ta država pokušava pripremiti za još veće jedinstveno tržište.
„Privredna komora FBiH kao nevladina, nepolitička i nezavisna asocijacija privrednika ima obavezu da štiti svoje članice od svih barijera u poslovanju, te molim da u tom kontekstu predstavnici Evropske komisije i shvate moje izlaganje“, istakao je na kraju svog obraćanja Predsjednik Privredne komore FBiH.
