Prema polugodišnjem izvještaju entitetske Agencije za bankarstvo, bankarski sektor Federacije BiH za prvih šest mjeseci 2022. ostvario je ukupnu dobit od 175,1 milion KM, za 24,4 miliona KM veću od odnosu na isti period prethodne godine.
Svih 14 banaka sa sjedištem u FBiH iskazale su pozitivan finansijski rezultat, a njihovi ukupni prihodi, u iznosu od 646,1 milion KM, povećani su za 47,1 milion KM ili 7,9 posto. U strukturi ukupnih prihoda, prihodi od kamata učestvovali su sa 53,2 posto, a operativni sa 46,8 posto.
Struktura prihoda
U odnosu na prošlogodišnje prvo polugodište, prihodi od kamata smanjeni su za 1,6 miliona KM ili 0,5 posto. Od ukupnih kamatnih prihoda, najveći dio odnosi se na prihode od stanovništva (61,1 posto), a slijede prihodi od privatnih preduzeća (27 posto), vladinih institucija (7,2 posto) i javnih preduzeća (1,8 posto).
Ukupni operativni prihodi su zabilježili povećanje od 48,7 miliona KM ili 19,2 posto, a u njihovoj strukturi najveća stavka bili su prihodi po naknadama za izvršene usluge, koji su povećani za 31,8 miliona KM ili 19,2 posto. Prihodi iz poslovanja sa devizama ostvarili su najveću stopu rasta – 49,1 posto ili 14,9 miliona KM.
Ukupni rashodi bankarskog sektora FBiH iznosili su 469,5 miliona KM, uz povećanje od 22,2 miliona KM ili pet posto. U strukturi ukupnih rashoda, dominirali su nekamatni rashodi (87,7 posto), dok su rashodi od kamata imali udio od 12,3 posto.
Kamatni rashodi smanjeni su za 1,9 miliona KM ili 3,2 posto, pri čemu su kamatni rashodi po depozitima smanjeni za 9,6 miliona KM ili 23,9 posto. Kamatni rashodi po uzetim kreditima i ostalim pozajmicama smanjeni su za 862 hiljade KM ili 24,4 posto, dok su ostali rashodi od kamata povećani za 8,6 miliona KM ili 54,1 posto, najvećim dijelom usljed povećanja rashoda po osnovu negativne naknade na sredstva banaka iznad obavezne rezerve i na sredstva obavezne rezerve sa osnovicom u stranim valutama i u domaćoj valuti s valutnom klauzulom kod Centralne banke BiH (povećanje za 6,4 miliona KM ili 105 posto).
Ukupni nekamatni rashodi su povećani za 24,1 milion KM ili 6,2 posto, u okviru čega su najveću stopu rasta, od 16,4 posto, imali ostali poslovni i direktni troškovi. Troškovi ispravki vrijednosti, rezervisanja po potencijalnim obavezama i ostalih vrijednosnih usklađivanja povećani su za 6,2 miliona KM ili 12,3 posto..
Ukupna neto aktiva na nivou bankarskog sektora u FBiH iznosila je 26,3 milijarde KM, za 404,3 miliona KM ili 1,6 posto više nego na kraju 2021. godine. U strukturi aktive banaka najveće učešće imali su neto krediti (57,4 posto), zatim slijede novčana sredstva (31,4 posto) i vrijednosni papiri (7,3 posto).
U okviru pasive bilansa banaka najveće učešće imali su depoziti (82,2 posto) i kapital (12,1 posto).
U odnosu na kraj 2021. zabilježen je rast novčanih sredstava, kredita, poslovnog prostora i ostale fiksne aktive te depozita, ostale aktive, ostalih obaveza i ukupnog kapitala, dok su smanjena ulaganja u vrijednosne papire, plasmani drugim bankama i obaveze po uzetim kreditima.
Novčana sredstva na nivou bankarskog sektora FBiH iznosila su 8,3 milijarde KM, što je povećanje u odnosu na kraj 2021. za 279,9 miliona KM ili 3,5 posto. Također je evidentirano povećanje novčanih sredstava na poziciji gotovog novca i u okviru računa depozita kod depozitnih institucija u BiH i u inostranstvu te smanjenje novčanih sredstava na računu rezervi kod Centralne banke BiH, dok su novčana sredstva u procesu naplate ostala na istom nivou. U valutnoj strukturi novčanih sredstava, učešće domaće valute smanjeno je sa 81,1 na 77 posto.
Portfolio vrijednosnih papira smanjen je za 46,3 miliona KM ili 2,4 posto, na 1,9 milijardi KM. U okviru izloženosti u vidu dužničkih vrijednosnih papira, najznačajnija stavka su vrijednosni papiri entitetskih vlada (FBiH – 667 miliona KM, RS – 376,7 miliona KM). Prema izloženosti po zemljama, najveće je učešće emitenata iz BiH (57,6 posto) te Hrvatske (devet posto) i Slovenije (pet posto).
Ukupni depoziti dostigli su 21,6 milijardi KM, za 426 miliona KM ili dva posto više u odnosu na kraj 2021. godine. Od tog iznosa, 1,4 milijarde KM ili 6,4 posto odnosi se na depozite prikupljene u organizacionim dijelovima banaka iz FBiH u Republici Srpskoj i Distriktu Brčko.
Učešće depozita, kao najznačajnijeg izvora finansiranja banaka, u odnosu na kraj 2021. povećano je za 0,4 procentna poena, na 82,2 posto, dok je učešće kreditnih obaveza smanjeno za 0,9 procentnih poena, na 2,1 posto.
Najveće učešće u sektorskoj strukturi depozita imali su depoziti stanovništva (47,6 posto), s tim što je ono smanjeno za 3,5 procentnih poena u odnosu na kraj 2021. godine. Depoziti stanovništva smanjeni su za 554 miliona KM ili 5,1 posto, na 10,3 milijarde KM, a pad od 7,4 miliona KM ili 0,9 posto zabilježen je i kod depozita nebankarskih finansijskih institucija (za 7,4 miliona KM ili 0,9 posto).
S druge strane, ostvaren je rast depozita vladinih institucija za 737,7 miliona KM ili 28,4 posto, depozita javnih preduzeća za 46 miliona KM ili 2,8 posto, depozita privatnih preduzeća za 65,7 miliona KM ili 1,5 posto, depozita bankarskih institucija za 77,8 miliona KM ili 22,4 posto te ostalih depozita za 60,2 miliona KM ili 10,7 posto.
Valutna struktura depozita promijenjena je u smislu povećanja učešća depozita u domaćoj valuti sa 67,6 na 69,1 posto i smanjenja učešća depozita u stranoj valuti sa 32,4 na 30,9 posto. Depoziti u domaćoj valuti povećani su za 616,8 miliona KM ili 4,3 posto, na 14,9 milijardi KM, dok su depoziti u stranim valutama smanjeni za iznos 190,8 miliona KM ili 2,8 posto, na 6,7 milijardi KM.
U strukturi depozita prema porijeklu deponenata, dominiraju sredstva rezidenata koja iznose 20,9 milijardi KM i imaju učešće od 96,8 posto (povećanje za 0,2 procentna poena), dok se na depozite nerezidenata odnosi samo 0,7 milijardi KM ili 3,2 posto (smanjenje za 0,2 procentna poena).
Štedni depoziti u odnosu na kraj prošle godine su smanjeni za 550 miliona KM ili 5,3 posto, na 9,9 milijardi KM. Od ukupnog iznosa štednje, 54 posto se odnosi na štedne depozite u domaćoj, a 46 posto u stranoj valuti. Kratkoročni štedni depoziti stanovništva smanjeni su za 131 milion KM ili 1,9 posto, a dugoročni za 419 miliona KM ili 11,3 posto.
Kreditni rast
Na dan 30. juni 2022. krediti banaka u FBiH iznosili su ukupno 16,1 milijardu KM i bili su veći za 252,2 miliona KM ili 1,6 posto nego na na kraj u prethodne godine. Posmatrajući sektorsku strukturu kredita, stopu rasta ostvarili su krediti privatnim preduzećima, nebankarskim finansijskim institucijama i stanovništvu, dok su ostali sektori zabilježili smanjenje, pri čemu su najveću stopu pada imali krediti bankarskim institucijama (328,9 miliona KM ili 35,8 posto),
Krediti stanovništvu, sa učešćem od 48,6 posto u ukupnim kreditima povećani su za 228,3 miliona KM ili tri posto, na 7,8 milijardi KM. Krediti pravnim licima (učešće od 51,4 posto), pak, povećani su za 23,9 miliona KM ili 0,3 posto, na 8,3 milijarde KM.
Kratkoročni krediti bankarskog sektora FBiH smanjeni su za 44,2 miliona KM ili 1,2 posto, dok su dugoročni povećani za 358 miliona KM ili 3,1 posto.
Dospjela potraživanja smanjena su za 61,5 miliona KM ili 8,5 posto u odnosu na kraj prošle godine, na 662,7 miliona KM.
U valutnoj strukturi kredita najveće učešće (58 posto ili 9,4 milijarde KM) imali su krediti odobreni u domaćoj valuti, potom krediti sa valutnom klauzulom (37,9 posto ili 6,1 milijarda KM) i krediti u stranoj valuti (4,1 posto ili 661,1 milion KM).
Kreditni portfolio u nivou kreditnog rizika 3 (NPL) iznosio je 935,4 miliona KM i činio 5,8 posto ukupnog kreditnog portfolija, za 0,6 procentnih poena manje nego na kraju prošle godine. Od ukupnih kredita pravnim licima, na NPL se odnosi 537,6 miliona KM ili 6,5 posto (samnjenje za 0,5 procentnih poena), dok za sektor stanovništva vrijednost nenaplativih kredita iznosi 397,8 miliona KM ili 5,1 posto tog kreditnog portfolija (smanjenje za 0,7 procentnih poena).
Kod kredita pravnim licima najveće učešće imaju oni odobreni trgovini (2,9 milijardi KM ili 35,2 posto kredita pravnih lica, odnosno 18,1 posto ukupnog kreditnog portfolija), prerađivačkoj industriji (dvije milijarde KM ili 24,4 posto kredita pravnih lica, odnosno 12,6 posto ukupnih kredita) te finansijskoj djelatnosti (751,8 miliona KM ili 9,1 posto kredita pravnih lica, odnosno 4,6 posto ukupnih kredita). Učešće NPL-a kod kredita odobrenih trgovini iznosi 4,8 posto, kod prerađivačke industrije je 11,9 posto, a kod finansijske djelatnosti 0,1 posto. Kod kredita odobrenih ostalim djelatnostima, najveće učešće NPL-a prisutno je kod kredita odobrenih poljoprivredi (25,2 posto), obrazovanju (21,6 posto) te hotelijerstvu i ugostiteljstvu (12,8 posto).
Kod kredita odobrenih stanovništvu, najveće učešće imaju krediti za opću potrošnju (6,1 milijardu KM ili 78,2 posto kredita stanovništvu, odnosno 38 posto ukupnog kreditnog portfolija) i krediti za stambene potrebe (1,6 milijardi KM ili 20,6 posto kredita stanovništvu, odnosno 10 posto ukupnog kreditnog portfolija). Učešće NPL-a kod kredita odobrenih za opću potrošnju iznosi 5,9 posto, a kod stambenih 1,7 posto.
Ukupna prosječna ponderisana efektivna kamatna stopa (EKS) na novoodobrene kredite iznosila je 3,61 posto i bila je manja za 0,25 procentnih poena u odnosu na prvo polugodište prethodne godine, kada je iznosila 3,86 posto.
Prosječni ponderisani EKS na dugoročne kredite smanjen je za 0,52 procentna poena (sa 5,46 na 4,94 posto), dok je za kratkoročne kredite smanjen za 0,14 procentnih poena (sa 2,42 na 2,28 posto).
Posmatrano prema sektorskoj strukturi, prosječna ponderisana EKS na kredite privredi smanjena je za 0,11 procentnih poena (sa 2,68 na 2,57 posto), na kredite stanovništvu za 0,72 procentna poena (sa 6,76 na 6,04 posto), a na kredite ostalim sektorima za 0,67 procentnih poena (sa 3,29 na 2,62 posto).
Ukupni prosječni ponderisani EKS na depozite iznosio je 0,31 posto i u odnosu na isti period 2021. godine, kada je iznosila 0,55 posto, smanjena je za 0,24 procentna poena. Prosječni ponderisani EKS na kratkoročne depozite smanjen je za 0,03 procentna poena (sa 0,20 na 0,17 posto), a na dugoročne za 0,41 procentni poen (sa 0,88 na 0,47 posto). EKS na depozite privrede smanjen je za 0,48 procentnih poena (sa 0,87 na 0,39 posto), na depozite stanovništva za 0,32 procentna poena (sa 0,71 na 0,39 posto), a na depozite ostalih sektora za 0,05 procentnih poena (sa 0,27 na 0,22 posto).
