Unatoč kontinuiranim turbulencijama na globalnom i unutrašnjem finansijskom tržištu, depoziti pravnih i fizičkih lica u bosanskohercegovačkim komercijalnim bankama i u 2023. ostvarili su blagi rast i na kraju prvog polugodišta dostigli iznos od 30,4 milijarde konvertibilnih maraka, od čega se 13,2 milijarde KM odnosi na štednju stanovništva.
Rast u FBiH
Prema izvještaju Agencije za bankarstvo FBiH, zaključno sa 30. junom 2023. ukupni depoziti u bankama sa sjedištem na području Federacije BiH iznosili su 23,1 milijardu KM (82,7 posto ukupne pasive) i povećani su u odnosu na kraj prošle godine za 643,7 miliona KM ili 2,9 posto. Od navedenog iznosa, na štedne depozite odnosi se 10.8 milijarde KM.
“Učešće depozita, kao najznačajnijeg izvora finansiranja banaka, povećano je za 0,2 procentna poena u odnosu na kraj 2022. godine. Najveće učešće u sektorskoj strukturi depozita imaju depoziti stanovništva, sa iznosom od 11,3 milijarde KM ili 49,1 posto i njihovo učešće je povećano za 1,2 procentna poena u odnosu na kraj 2022. godine.
Rast depozita ostvaren je kod vladinih institucija (za 128,7 miliona KM ili četiri posto), privatnih preduzeća (za 170,7 miliona KM ili 3,4 posto), stanovništva (za 598,9 miliona KM ili 5,6 posto) i kod ostalih depozita (za 30,5 miliona KM ili 5,5 posto).
Smanjenje depozita zabilježeno je kod javnih preduzeća (za 11,4 miliona KM ili 0,7 posto), bankarskih institucija (za 233,1 milion KM ili 64,3 posto) i nebankarskih finansijskih institucija (za 40,6 miliona KM ili 4,9 posto)“, precizira se u polugodišnjoj Informaciji o subjektima bankarskog sistema Federacije BiH.
Valutna struktura depozita u odnosu na kraj prethodne godine promijenjena je u smislu povećanja učešća depozita u domaćoj valuti – sa 69,3 na 70,2 posto, odnosno smanjenja učešća depozita u stranoj valuti sa 30,7 na 29,8 posto. Depoziti u domaćoj valuti iznose 16,2 milijarde KM i povećani su za 640,1 milion KM ili 4,1 posto, dok su depoziti u stranim valutama povećani za 3,7 miliona KM ili 0,1 posto, na 6,9 milijardi KM.
U strukturi depozita prema porijeklu deponenata, pak, sa učešćem od 97,8 posto (povećanje za 0,9 procentnih poena) dominiraju sredstva rezidenata, koja iznose 22,6 milijardi KM, dok depoziti nerezidenata iznose 0,5 milijardi KM, što je 2,2 posto ukupnih depozita (smanjenje za 0,9 procentnih poena).
“Trend rasta štednih depozita po periodima je kontinuiran, izuzev 2022. godine. Promjene u trendu rasta depozita u 2022. bile su vezane za eksterne događaje i dominantno za jednu banku koja je uspješno restrukturirana u drugom kvartalu te godine. U 2023. nastavljen je trend rasta štednih depozita. Sa 30. junom 2023. godine štedni depoziti iznose 10,8 milijardi KM i u odnosu na kraj 2022. godine povećani su za 510,2 miliona KM ili 4,9 posto.
U dvije najveće banke koncentrisano je 53,3 posto štednje, pet banaka imaju pojedinačno učešće manje od 10 posto, što iznosi 34,5 posto ukupne štednje u sektoru, dok se preostali dio štednje od 12,2 posto odnosi na šest banaka sa pojedinačnim učešćem manjim od pet posto ukupne štednje bankarskog sektora“, objašnjava se u Informaciji, uz opasku da se od ukupnog iznosa štednje 58,3 posto odnosi na štedne depozite u domaćoj, a 41,7 posto u stranoj valuti.
Kako se napominje, kratkoročni štedni depoziti stanovništva povećani su za 618,9 miliona KM ili 8,6 posto (povećanje učešća za 2,4 procentna poena), dok su dugoročni smanjeni za 108,7 miliona KM ili 3,5 posto (smanjenje učešća za 2,4 procentna poena).
Štedni depoziti u Federaciji BiH povećani su za 510,2 miliona KM ili 4,9 posto u odnosu na kraj 2022. godine
Depoziti u RS
U komercijalnim bankama sa sjedištem u Republici Srpskoj ukupni depoziti su u prvom polugodištu 2023. zabilježili pad od 320,7 miliona KM ili četiri posto u odnosu na kraj prošle godine, na 7,3 milijarde KM. Depoziti stanovništva, koji čine 58,5 posto ukupnih depozita, istovremeno su povećani u istom preocentu, odnosno za 174 miliona KM, na 4,3 milijarde KM.
“Depoziti privatnih preduzeća i društava, koji su drugi po veličini učešća u ukupnim depozitima (17,9 posto) imaju pad od 11,6 miliona KM ili jedan posto.
Pad depozita imamo kod sektora koji čine 41,5 posto ukupnih depozita – najviše su pali depoziti vlade i vladinih institucija (čine 10,9 posto ukupnih depozita) koji su manji za 205,3 miliona KM ili 21 posto, pa depoziti javnih i državnih preduzeća (čine 4,8 posto ukupnih depozita) koji su manji za 147,1 milion KM ili 30 posto. Neprofitne organizacije imaju pad od 1,3 miliona KM ili jedan posto, a ostali depoziti su manji za 3,4 miliona KM ili 18 posto u odnosu na kraj 2022. godine “, naglašava entitetska Agencija za bankarstvo u svom polugodišnjem Izvještaju o stanju o bankarskom sistemu RS.
Depoziti u domaćoj valuti iznose pet milijardi KM (udio od 68,4 posto ukupnih depozita) i bilježe pad od 258,2 miliona KM ili 4,9 posto, a depoziti u stranoj valuti 2,3 milijarde KM (udio od 31,6 posto), uz pad od 62,5 miliona KM ili 2,6 posto u odnosu na kraj 2022. godine.
Kada je riječ o ročnoj strukturi, dugoročni depoziti čine 30 posto, a kratkoročni 70 posto ukupnih depozita. Dugoročni depoziti su povećali svoje učešće u ukupnim depozitima za 3,4 procentnih poena, na teret kratkoročnih. Kratkoročni depoziti bilježe pad u iznosu od 481,4 miliona KM ili devet posto, a dugoročni rast od 160,6 miliona KM ili osam posto.
U strukturi kratkoročnih depozita zabilježen je pad štednje do tri mjeseca za 74 miliona KM ili 87 posto, štednje do jedne godine za 170,2 miliona KM ili 50 posto, a depozita po viđenju za 237,2 miliona KM ili pet posto. U strukturi dugoročnih depozita došlo je do povećanja depozita do tri godine za 193 miliona KM ili 11 posto i smanjenja depozita preko tri godine za 32,4 miliona KM ili12 posto u odnosu na kraj 2022. godine.
Prema Izvještaju, štednja stanovništva, uključujući i tekuće račune, veća je za 172,5 miliona KM u odnosu na kraj 2022. godine i iznosi 2,4 milijarde KM. Oročena štednja čini 71 posto ukupne štednje stanovništva i povećana je za 2,3 miliona KM, a štednja po viđenju (bez tekućih računa stanovništva) čini 29 posto ukupne štednje stanovništva i povećana je za 31,7miliona KM ili pet posto. Depoziti po viđenju na tekućim računima građana su povećani za 138,5 miliona KM ili devet posto.
Oročena štednja čini 71 posto ukupne štednje stanovništva i veća je za 2,3 miliona KM, a štednja po viđenju (bez tekućih računa) 29 posto ukupne štednje stanovništva i veća je za 31,7 miliona KM ili pet posto u odnosu na kraj prošle godine.
“Tekući računi stanovništva veći su za 138,5 miliona KM ili devet posto u odnosu na kraj 2022. godine.
Stopa koja se dobije kada se krediti stanovništva podijele sa ukupnim depozitima stanovništva iznosi 71,9 posto i manja je za 2,6 procentnih poena, zbog većeg rasta ukupnih depozita stanovništva u odnosu na kreditre stanovništvu“, potcrtava se u Izvještaju Agencije za bankarstvo RS.
Kamatne stope
“Ukupna prosječna ponderisana efektivna kamatna stope (EKS) na depozite prikupljene u prvom polugodištu iznosi 0,78 posto i u odnosu na isti period 2022. godine, kada je iznosila 0,31 posto, povećana je za 0,47 procentnih poena.
Posmatrano prema ročnosti depozita, prosječna ponderisana EKS na kratkoročne depozite povećana je za 0,78 procentnih poena (sa 0,17 na 0,95 posto), a na dugoročne za 0,26 procentnih poena (sa 0,47 na 0,73 posto).
Kada se posmatra sektorska struktura prikupljenih depozita, prosječna ponderisana EKS na depozite privrede povećana je za 0,74 procentna poena (sa 0,39 na 1,13 posto), na depozite stanovništva za 0,21 procentni poen (sa 0,39 na 0,60 posto), dok je na depozite ostalih sektora povećana za 0,95 procentnih poena (sa 0,22 na 1,17 posto“, napominje se u Informaciji Agencije za bankarstvo FBiH
