Centralna Banka Bosne i Hercegovine (CBBiH) objavila je svoj nerevidirani polugodišnji finansijski izvještaj, prema kojem, zaključno sa 30. junom 2022., ukupna imovina te krovne bosanskohercegovačke finansijske institucije iznosi 15,99 milijardi KM, za oko 454 miliona KM manje u odnosu na 16,44 milijarde KM s kraja prethodne godine.
U strukturi imovine CBBiH prednjače dužnički instrumenti (po fer vrijednosti kroz ostalu sveobuhvatnu dobit – 9,51 milijarda KM, po amortizovanom trošku – 1,17 milijardi KM) i depoziti kod stranih banaka (4,36 milijardi KM). Gotovina u stranim valutama vrijedi 452,57 miliona KM, monetarno zlato 296,69 miliona KM, nekretnine i oprema 49 miliona KM, ostala ulaganja 27,81 miliona KM, ostala imovina 14.48 miliona KM, specijalna prava vučenja u Međunarodnom monetarnom fondu (MMF) 1,58 miliona KM, a nematerijalna imovina 925 hiljada KM.
Obaveze i kapital
Obaveze CBBiH, ukupne vrijednosti 15,36 milijardi KM, uključuju novčanice i kovanice u opticaju (7,22 milijarde KM), depozite banaka (6,83 milijarde KM), depozite vlade i ostalih javnih institucija (1,31 milijarda KM) te rezervisanja (1,34 miliona KM) i ostale obaveze (3,1 miliona KM), dok njen kapital od 624,16 miliona KM čine rezerve (597,17 miliona KM), početni kapital (25 miliona KM) i polugodišnja neto dobit (dva miliona KM).
“Poslovanje Centralne banke bilo je izloženo značajno drugačijim okolnostima za izvršavanje operacija u tekućem izvještajnom periodu u odnosu na uporedne izvještajne periode i finansijske informacije objavljene u posljednjim godišnjim finansijskim izvještajima. Te okolnosti dovele su do značajnih promjena iznosa na pojedinim pozicijima finansijskog položaja i uspješnosti CBBiH na datum izvještavanja, odnosno u izvještajnim periodima u odnosu na uporedne.
U tekućem izvještajnom periodu došlo je do smanjenja iznosa ukupnih deviznih rezervi, kao posljedice pada fer vrijednosti investiranih deviznih rezervi, iako je došlo i do smanjenja monetarne pasive.
Volatilne promjene na finansijskim tržištima eurozone su se odrazile na privremeni pad neto strane aktive i kapitala CBBiH.
Smanjenje monetarne pasive obilježeno je aktivnostima domaćih komercijalnih banaka i deponenata CBBiH. Prvobitni značajni zahtjevi domaćih komercijalnih banaka za intezivnim povlačenjem gotovog novca u konvertibilnim markama i novčanica eura, uspješno su realizovani pravovremenim reakcijama CBBiH te je zaustavljeno naglo povlačenje KM gotovine i normalizovana i stabilizovana emisija novčanica i kovanica u opticaju.
Garantovana konvertibilnost KM niti jednog momenta nije bila ugrožena i sve zakonske obaveze CBBiH po ovom pitanju su nesmetano izvršavane“, napominje se u Izvještaju, u kojem se precizira da su bruto devizne rezerve CBBiH sa 16,35 milijardi s kraja prošle godine smanjene na 15,90 milijardi KM. Vrijednost dužničkih instrumenata smanjena je sa 11,63 na 10,68 milijardi KM, gotovine u stranim valutama sa 469,59 na 452,57 miliona KM, monetarnog zlata sa 301,99 na 296,69 miliona KM, a specijalnih prava vučenja u MMF-u sa 1,88 na 1,58 miliona KM, dok su istovremeno depoziti kod stranih banaka ojačali sa 3,94 na 4,46 milijardi KM. Neto strana aktiva, pak, smanjena je sa 772,78 na 534 miliona KM, pri čemu je struktura monetarne pasive, koja je pala sa 15,57 na 15,36 milijardi KM, izmijenjena na način da je vrijednost novčanica i kovanica u opticaju porasla sa 6,92 na 7,22 milijarde KM, depoziti banaka te vlade i ostalih institucija oslabili sa 7,22 na 6,83 milijarde KM, odnosno sa 1,43 na 1,31 milijardu KM.
“Postepeni oporavak finansijskih tržišta i rast tržišnih prinosa dužničkih instrumenata zemalja eurozone izazvao je snažne turbulencije na finansijskim tržištima tokom drugog kvartala izvještajnog perioda. Najnovije najave zvaničnika Evropske centralne banke (ECB) o namjeri povećanja referentne kamatne stope u julu i septembru, naglašena zabrinutost oko povećanja inflacije, snažni rast cijena hrane i energenata uzrokovanih ratom u Ukrajini te opasnost od ponovne recesije u eurozoni, doveli su do dnevnih značajnih oscilacija tržišnih cijena i prinosa dužničkih instrumenata zemalja eurozone. Takvi značajni i nagli izmijenjeni uslovi na finansijskim tržištima direktno su se odrazili i na cjelokupne finansijske performanse investiranih deviznih rezervi CBBiH.
Nagli pad fer vrijednosti deviznih rezervi CBBiH je uzrokovan navedenim okolnostima na finansijskim tržištima eurozone i generisao je ukupni sveobuhvatni gubitak u izvještajnom periodu odnosno pad kapitala na datum izvještavanja. Prikazani gubitak ne povlači niti može povlačiti nikakve stvarne novčane odlive.
Centralna banka je iskoristila povoljne uslove na finansijskim tržištima i u martu 2022. prodala manju količinu unci monetarnog zlata, čime je realizovan dobitak u iznosu od 11,49 miliona KM.
Tokom izvještajnog perioda, CBBiH je investirala dio sredstava deviznih rezervi u portfolio klasifikovan po amortizovanom trošku.
Uslijed naglih promjena okolnosti na finansijskim tržištima, izvršene su određene prodaje dužničkih instrumenata i realizovan neto gubitak u iznosu od 10,16 miliona KM“, sumira se u Izvještaju.
Gotovina i depoziti
Kako se precizira, gotovina u stranim valutama koja se drži u trezorima Centralne banke sadrži 452,53 miliona KM u eurima, 21 hiljadu KM u američkim dolarima i 18 hiljada KM u britanskim funtama.
Depoziti u stranim bankama, ukupne vrijednosti 4,46 milijardi KM, uključuju oročenih 3,80 milijardi KM (deponovani u eurima) te depozite po viđenju u zbirnom iznosu od 663,33 miliona KM (657,07 miliona KM u eurima, 2,22 miliona KM u dolarima, 2,10 miliona u funtama, 2,04 miliona KM u švicarskim francima). Najviše novca CBBiH čuva u Slovačkoj – 1,24 milijarde KM, koju slijede Švicarska (1,06 milijardi KM) i Francuska (826,34 miliona KM).
Kada je riječ o dužničkim instrumentima, odnosno sredstvima deviznih rezervi CBBiH investiranih u likvidne državne obveznice zemalja eurozone, na kraju prvog polugodišta 2022. kuponski su (sa obračunatim kamatama) vrijedili 7,33 milijarde KM, a diskontni (sa obračunatom premijom) 2,18 milijardi KM. Listu zemalja u čije obveznice investira CBBiH predvode Francuska (2,82 milijarde KM), Njemačka (2,34 milijarde KM) i Španija (1,22 milijarde KM).
