Paramount Pictures Corporation (Paramount), američka je kompanija za proizvodnju i distribuciju filmova. Kao jedan od pet velikih holivudskih studija, kroz historiju često zauzima značajno mjesto u američkoj kinematografiji. Najstariji je djelatni filmski studio, a od 1993. godine do decembra 2019. godine bio je u vlasništvu je konglomerata Viacom koji stoji i iza kablovskih mreža MTV, Nickelodeon, BET, Comedy Central i Paramount Network. Nakon perioda trzavica i operativnih gubitaka, Paramount Pictures je 11 kvartala zaredom bilježio rast profita, te je prethodnu godinu završio sa 78 miliona dolara profita. Neposredno nakon zaključenja fiskalne 2019. godine, finalizirano je spajanje medijskih divova Viacom-a i CBS-a u kompaniju ViacomCBS u cilju prilagođavanja promjenjivim zahtjevima klijenata i jače konkurencije Netflixu i ostalim medijskim kompanijama. Paramount Pictures, filmski studio smješten u Hollywoodu (Los Angeles), tako je dobio priliku za jači rast. CEO Paramounta je Jim Gianopulos.
Radnici imigranti
Počeci Paramount Pictures datiraju iz 1912. godine. Osnivač Paramounta je Adolpf Zukor, američki židovski doseljenik iz Mađarske, koji je svoje prvo iskustvo u filmskoj industriji stekao ulaganjem u takozvana ”nickleodeon” kina širom Amerike, za koje je ulaznica koštala jedan nickel – pet centi. Uvidjevši da filmske projekcije privlače radničku klasu imigranata, Zuker je u maju 1912. godine sa svojim partnerima, braćom Danielom i Charlesom Frohmanom, osnovao prvu produkcijsku kompaniju Famous Players Film Company u New Yorku. Plan je bio ponuditi filmove dopadljive radničkoj srednjoj klasi, u kojima glume poznati glumci. Tako je kompanija 1912. godine producirala svoje prve filmove Zatočenik Zende i Grof Monte Kristo. U filmu Ljubavi kraljice Elizabet iz tog perioda glumila je filmska zvijezda Sarah Bernhardt. Već do sredine 1913. godine kompanija Famous Players imala je svojih prvih pet filmova i zabilježila je prve uspjehe.
Iste godine, producent Jesse L. Lasky je s posuđenim novcem od svog zeta Samuela Goldfisha poznatijeg kao Samuel Goldwyn, u blizini Los Angelesa otvorio svoju kompaniju Lasky Feature Play Company, a prvi zaposleni je bio Cecil B. DeMille, pozorišni reditelj bez ikakvog predhodnog filmskog iskustva.
Lasky kao samostalni producent i Famous Players puštali su svoje filmove preko novoosnovane kompanije čiji je osnivač W.W. Hodkinson bio i vlasnik kompanije Utah Theatre. Hodkinson je kupovinom i spajanjem nekoliko manjih firmi napravio korporaciju Paramount Pictures Corporation koja je bila jedna od prvih, uspješnih distributivnih kompanija na nacionalnom nivou. Već 1916. godine Zukor je manevrisao spajanje Famous Playersa, Lasky Company i Paramounta, a poslove ovih kompanija na nivou produkcijske i distributivne uprave udruženi su pod jednim imenom, Paramount Pictures.
Zukor je vjerovao da filske zvijezde prodaju film pa je tu poslovnu strategiju prenio i u Paramount. Potpisao je ugovore sa mnogim tadašnjim zvijezdama Mary Pickford, Marguerite Clark, Pauline Frederick, Douglas Fairbanks, Gloria Swanson, Rudolph Valentino i Wallace Reid. Paramount je osmislio i novu strategiju prodaje filmova, poznatiju kao block booking, koja je podrazumijevala da manji, nezavisni distributeri, uz kupljen popularni film u kom igraju popularni glumci moraju kupiti i cijeli godišnji paket Paramounta. Ovakav način prodaje doveo je Paramount u sam vrh, koji je tokom 20-tih i 30-tih godina prošlog stoljeća zarađivao velike sume novca. Državi se tako velika zarada nije dopadala pa je pokrenut postupak koji je trajao narednih 20 godina.
Uporedo sa sve većom zaradom rastao je i Paramount. Kompanija je kupovala manje, ali uspješne lance kina i produkcijske kuće, a na taj način ubrzo je napravila veliki lanac od oko 2.000 kino sala. Zukor je uuposlio i samostalnog producenta B. P. Schulberga čiji je posao bio traženje novih talenata. Godine 1926. kompanija je za milion dolara kupila 26 hektara zemljišta za svoj novi studio u Hollywoodu.
Godine 1927. izlašao je Paramountov film Krila reditelja W. A. Wellmana, u kojem se prvi put na filmu pojavio legendarni Gary Cooper. Ovaj film je te iste godine dobio nagradu Oskar za najbolji film i to je jedini nijemi film u historiji koji je dobio nagradu u kategoriji Najbolji film.
Iste godine Paramount je započeo realizaciju nijemih animiranih crtanih filmova u inkwell imps tehnologiji, poduciranih od strane braće Fleischer, koji su se već dugo bavili animacijom u svom studiju Fleischer Studios u Njujorku, a kao već veterani animacije mogli su parirati Walt Disneyu. Od 1927. do 1957. godine Paramount je snimao i svoje filmske žurnale pod nazivom Paramount News.
Širenje i antimonopol
Paramount je već tada imao dodirnih tačaka sa CBS-om. Godine 1928. Zukor je među prvima, investirao u radio tako što je kupio 50 posto novoosnovanog radija CBS.
Zukor je do tada već izbacio iz Paramounta svoje partnere braću Frohman, Hodkinsona i Samuela Goldwyna, a Lasky se u kompaniji zadržao do 1932. godine kada je izbačen pod optužbom da je u godinama Depresije doveo Paramount do ivice propadanja. Međutim, tek je Zukorovo naglo proširivanje korporacije i precenjivanje Paramountovih mogućnosti, kompaniju dovelo gotovo pred stečaj 1933. godine.
U najtežim godinama Depresije Paramount je dobio prinudnu upravu. Kompanija se do 1935. godine održala pod rukovodstvom Johna Hertza i Otto Kahna, ali je Zukor iznenađujuće ostao na poziciji predsjednika Upravnog odbora kompanije. Reorganizirao je kompaniju i uspio je izvući iz bankrota, slijedeći svoju prvobitnu zamisao da je za uspjeh potrebno angažirati zvijezde u filmovima poput Mae Vest i Marlene Dietrich.
Najprestižniji reditelj tog vremena bio je Ernest Lubich koji je 1934. godine režirao Kleopatru, bio je šef produkcije Paramounta i jedan od rijetkih reditelja koji su imali potpunu slobodu nad proizvodnjom filmova u jednom od najmoćnijih studija. Filmovi koji su napravili veliki pomak u smislu slobodnijeg izražavanja na filmu Sve mu je to ona zamijesila i Nisam anđeo donijeli su veliku zaradu Paramountu. Iako je seksualnost koju je glumica Mae West prikazivala na filmu naišla na negodovanje, film Sve mu je to ona zamijesila snimljen je sa budžetom od 200.000 dolara, a zarada je iznosila 2.000.000 dolara.
U periodu uoči Drugog svjetskog rata Paramount je bio “fabrika filma” koja je proizvodila između 60 i 70 filmova godišnje, a to je upravo bio benifit velikog distributreskog lanca kina u posjedu Paramounta i njegove strategije block booking.
Paramountovi animirani filmovi Betty Boop and Popaj u produkciji Fleischer Studios zaradili su veliki novac. Popeye je prema nekim istraživanjima iz tog vremena bio popularniji od Miki Mausa. Ubrzo je Zukor iskoristio priliku, te je Paramount u potpunosti preuzeo Fleischer studio, koji je preimenovan u Famous Studios i u ovakvom obliku radio do 1967. godine. U međuvremenu, Paramount je 1940. godine prihvatio dekret Vlade da ukine block booking i predprodaju, što je prepolovilo produkciju. U periodu Drugog svjetskog rata kompanija je godišnje snimala skromnih 20 filmova. Pa ipak, Paramount je pronašao rješenje. Kompanija se oporavila poravila zahvaljujući filmovima reditelja L. McCareya, B. Wildera, C. B. De Millea, A. Hitchcocka. Angažirajući zvijezde poput Boba Hopea, Alana Ladda, Veronice Lake, Paulette Goddard i Betty Hutton, studio je ostvario veću zaradu nego ikada. Godine 1946. Paramount je po zaradi bila prva holivudska kompanija.
To je pak podstaklo Saveznu komisiju za trgovinu i Ministarstvo pravde SAD da ponovo otvori slučaj o zaradama. U tom momentu Paramount je imao monopol nad svim kinima u Detroittu, kroz kćerku kompaniju United Detroit Theatres, što je dovelo do odluke Vrhovnog suda SAD-a da studiji ne mogu i ne smiju posjedovati lanac kina. Ovakva odluka razorila je sve što je do tada Paramount stvorio. Zlatno doba Hollywooda prošlo je početkom 60-ih, a budućnost Paramounta bila je neizvjesna. Kako bi prikupila novac, kompanija je prodala svoju zgradu na Times Squareu, ali i televizijski kanal KTLA za 12,5 miliona dolara. Jedina uspješna imovina Paramounta u tom periodu bila je diskografska kuća Dot Records koju je kompanija akvizirala 1957. godine. To nije bilo dovoljno da kompanija ponovo “stane na noge”, te je Paramount 1966. godine došao u vlasništvo Gulf and Western Industries. Ponovno se oporavio nakon uspjeha filma Arthura Hillera Ljubavna priča iz 1970.godine, Coppolinog filma Kum iz 1972. godine, te Spielbergovih spektakala o Indiani Jonesu, muzičkih filmova s Johnom Travoltom i serijala Zvjezdane staze. I pored velikih uspona i padova, Paramount je i dalje jedna od vodećih korporacija u filmskoj industriji. Već 1993. godine kompanija je pripala gigantu Viacom, koji je uspio oporaviti Paramount nakon smrti Zukora 1976. godine. Titanik je 1997. kompaniji donio veliki uspjeh. Film je drugi najunosniji film ikada u koji je uloženo 200 miliona dolara, a koji je na kino blagajnama zaradio 2,1 milijardu dolara. Potom je Paramount 2006. godine za 1,6 milijarde dolara kupio i filmski studio Dreamworks, u kojem je inače nastao Shrek, a čije je dugove preuzela. Potpisani sporazum predvidio je ustupanje repertoara 56 filmova, među kojima su i blockbusteri poput filmova Gladijator i Ratovi zvijezda, ali je Dreamworks 2008. godine napustio Paramount. Krajem prošle godine kompanija je došla u novo vlasničko okrilje, ViacomCBS.
Top Gun se vraća na velike ekrane
Prošle su 33 godine od legendarne akcije Top Gun po kojoj je slavni glumac Tom Cruise ostao zapamćen kao mladi mornarički pilot, a sada se vraća u svoj avion u nastavku novog Paramountovog filma Top Gun: Maverick. Iz Paramounta se nadaju da će Cruise oživjeti stari sjaj u nastavku filma koji je kompaniji svojevremeno donio 175 miliona u SAD i više od 300 miliona dolara prikazivanjem u kinima širom svijeta. Prve projekcije novog filma zakazane su za juni ove godine.
