Velike tehnološke kompanije koje u Evropskoj uniji ostvaruju značajne prihode od digitalnog poslovanja, poput Googlea, Twittera ili Facebooka, ubuduće bi mogle na evropskom tlu plaćati porez na promet u visini tri posto, otkriva prijedlog Evropske komisije koji je Reuters dobio na uvid. Ovaj prijedlog je izmijenjeni tekst prethodnog nacrta koji je predviđao visinu poreza između jedan i pet posto. Ukoliko ga prihvate države Evropske unije i zakonodavci, porez će se odnositi samo na velike kompanije čiji godišnji globalni prihodi premašuju 750 miliona eura, a godišnji oporezivi prihodi u Evropskoj uniji 50 miliona eura.
Prag za novi porez Evropske unije podignut je s početnih 10 miliona eura, kako bi bile pošteđene manje kompanije i inovativni startupi. Prag čini i broj od najmanje 100.000 korisnika ili klijenata po zemlji članici. Novo oporezivanje bi se primjenjivalo širom 28 zemalja članica Evropske unije. Velike države članice Evropske unije, na čelu s Njemačkom, Francuskom i Velikom Britanijom, više puta su optuživale velike tehnološke kompanije da plaćaju minimalne sume poreza u Evropskoj uniji tako što profite prijavljuju u državama članicama poznatim po nižem oporezivanju, poput Irske i Luksemburga, te tražile od Evropske komisije strožiji pristup. Ranija verzija nacrta navodila je određene kompanije, dok posljednja verzija nema takvih referenci.
Google, Facebook, Apple …
Porez bi se obračunavao za usluge digitalnog oglašavanja, što znači da bi bile obuhvaćene kompanije koje klijentima dostavljaju podatke korisnika, poput Googlea, te one koje na svojim internetskim stranicama nude prostor za oglašavanje, poput društvenih mreža, u prvom redu Facebooka. Novi porez bi se odnosio i na internetske platforme koje nude „usluge posredovanja“, poput Ubera i Airbnba, na Apple i Spotify koji zarađuju na naknadama za usluge korisnicima te na platforme za digitalnu prodaju, poput Amazona. Kompanije koje ostvaruju manje marže, poput Amazona, te često posluju s gubitkom bit će još i više pogođene porezom na promet, budući da su uglavnom bile izuzete od obaveze plaćanja poreza na dobit.
Evropska komisija je u dokumentu navela kako tehnološke kompanije u Evropi u prosjeku plaćaju efektivnu stopu poreza od 9,5 posto dok ostale, tradicionalne kompanije izdvajaju 23,3 posto. Ukoliko bi nacrt bio prihvaćen u svim zemljama članicama Evropske unije, stopa od tri posto donijela bi 4,8 milijarde eura poreskih prihoda godišnje Evropskoj uniji, dok bi porez od pet posto donio 7,8 milijardi eura. Međutim, neki analitičari navode da nije izvjesno hoće li prijedlog zaživjeti, budući da će veliki otpor stići iz Irske i Luksemburga. Irska se prije par godina našla u žiži interesovanja nakon što je utvrđeno da je godinama omogućavala kompaniji Apple da plaća samo jedan posto poreza na ukupan profit ostvaren u Evropi, što je Evropska komisija ocijenila kao „ilegalnu državnu pomoć“ u kojoj nisu uživale druge kompanije.
Međutim, otpor bi, osim Irske i Luksemburga, mogle pružiti i manje države poput Danske i Litvanije, koje smatraju da bi novi porez mogao „otjerati“ digitalne kompanije u veće države u kojima imaju veću bazu korisnika. „Naša pravila donesena prije internetskog doba ne dozvoljavaju zemljama članicama da oporezuju digitalne kompanije koje posluju u Evropi kad imaju malo ili nimalo fizičkog prisustva ovdje. Naš cilj nije opteretiti strane ili evropske tehnološke divove, nego osigurati da je dobit od digitalnog poslovanja u skladu sa realnom ekonomijom“, pojasio je komesar Evropske unije Pierre Moscovici
Aktuelno oporezivanje provodi se po privremenoj regulativi koja je uvedena davne 1993. godine.
Internetski mediji i proizvođači digitalnog sadržaja koji se pri stvaranju nove vrijednosti ne oslanjaju na korisnike, poput Netflixa, bili bi izuzeti obaveze plaćanja novog poreza. Prema navodima Financial Timesa, najvažnija izmjena je to što će porez ciljati na prihode, a ne na dobit. „Oporezivanje prihoda je pogrešan pristup u rješavanju nekih legitimnih pitanja koja se tiču prekogranične poreske politike“, ocijenio je u pisanom saopćenju za Reuters Josh Kallmer, potpredsjednik u američkom Vijeću za informacijsko-tehnološku industriju koje predstavlja Google, Facebook, Amazon i druge američke tehnološke divove. Kallmer je pozvao Evropsku uniju da izbjegava jednostrane poteze i uskladi poreske reforme na međunarodnom nivou.
Američki zvaničnici se protive
Pojedine američke firme mogle bi, međutim, nadoknaditi više poreze u Evropskoj uniji nižim poreskim opterećenjem u Sjedinjenim Američkim Državama, budući da im to dozvoljava novi američki poreski sistem na profit ostvaren u inostranstvu, a koji je nedavno uveo američki predsjednik Donald Trump. Nova evropska regulativa predstavljena je u nacrtu kao privremena mjera koja bi se implementirala jedino ukoliko drugo, sveobuhvatnije i po mogućnosti globalno rješenje o oporezivanju digitalnog profita ne bude pronađeno. Takvo rješenje podrazumijevalo bi plaćanje poreza u zemljama gdje profit nastaje, umjesto u zemlji u kojoj firma ima sjedište, kao što je to slučaj trenutno.
„Primjena trenutnih poreskih pravila na digitalnu ekonomiju dovela je do odstupanja između mjesta gdje se profit oporezuje i mjesta gdje je vrijednost kreirana“, navodi se u tekstu prijedloga Evropske unije, prenosi Financial Times. Novi porez bi se plaćao u zemljama u kojima se digitalni korisnici nalaze. Ukoliko korisnici žive u više različitih država Evropske unije, porez bi bio podijeljen „prema pokazateljima raspodjele“, stoji u nacrtu regulative. Naprimjer, prihodi dobijeni od digitalnog oglašavanja trebali bi biti raspoređeni u zemljama proporcionalno broju puta koliko je oglas bio prikazan na uređajima korisnika, stoji u prijedlogu.
Očekivano, reakcija iz Sjedinjenih Država na najavljeno uvođenje novog poreza kojim bi moglo biti obuhvaćeno oko 100 digitalnih kompanija – od kojih su mnoge američke – je negativna te je saopćeno da se SAD „oštro protive“ bilo kakvom novom oporezivanju velikih tehnoloških kompanija. Američki ministar trezora Steven Mnuchin izdao je saopćenje nekoliko dana prije sastanka Evropske unije na kojem se raspravljalo o ovom prijedlogu. „SAD se oštro protive prijedlozima bilo koje zemlje da izdvoji digitalne kompanije. Neke od ovih kompanija su među najvećim generatorima ekonomskog rasta Sjedinjenih Država i stvaranja novih radnih mjesta.“
Mnuchin je dodao da američki zvaničnici „u potpunosti podržavaju međunarodnu saradnju u rješavanju prepreka za oporezivanje koje proizlaze iz moderne ekonomije te postavljanju međunarodnog poreskog sistema na stabilnije temelje“, prenio je AFP. Mnuchinovo saopćenje je objavljeno kao odgovor na izvještaj Organizacije za ekonomsku saradnju i razvoj u vezi s oporezivanjem digitalne ekonomije, ali je očito to odgovor na predloženi plan Evropske unije, ocjenjuje agencija. Pet zemalja Evropske unije koje su ujedno i članice G20, Velika Britanija, Francuska, Njemačka, Italija i Španija, nadaju se, s druge strane, da će evropsko rješenje biti primjer za ostatak svijeta.
