Prema istraživanju Centra civilnih inicijativa u BiH evidentan je rast prikupljenih direktnih i indirektnih poreza, međutim, ukupni poreski dug u BiH iznosi čak 4,5 milijarde KM. Samo za direktne poreze, odnosno poreze na platu, doprinose za PIO/MIO, zdravstveno osiguranje i nezaposelnost dug iznosi oko 3,8 milijardi KM.
Poređenja radi, ukupni poreski dug skoro četiri puta je veći od posljednjeg višegodišnjeg aranžmana s Međunarodnim monetarnim fondom.
Prema podacima Poreske uprave Republike Srpske, ukupni nenaplaćeni poreski dug u RS ove godine iznosi milijardu i 167 miliona KM.
Najveći dužnici po osnovu neizmirenih javnih prihoda su ponovo javne ustanove i javna preduzeća koji u ukupnom dugu učestvuju sa 53 posto ili 90 miliona KM.
Ovi podaci ukazuju na hronično odsustvo vladavine zakona, jer je neobjašnjivo ovoliko odsustvo dobrog upravljanja, jednakosti pred zakonom i tolerancija neplaćanja poreza i doprinosa kada su u pitanju javna preduzeća i institucija.
Kada je u pitanju Federacija BiH, ukupni nenaplaćeni poreski dug iznosi dvije milijarde i 596 miliona KM u šta ulaze dugovi po osnovu neplaćenih poreza na platu, doprinosa za PIO/MIO, zdravstveno osiguranje, nezaposlenost, te takse i druge naknade.
“Najveći dužnici su, takođe, javna preduzeća ili kompanije s državnim (su) vlasništvom, te javne institucije. Ako posmatramo samo prvih 20 najvećih dužnika, dolazimo do udjela ovih dužnika od čak jednu milijardu i 185 miliona KM ili 46 posto ukupnog poreskog duga u FBiH. Većina tog duga trebala je finansirati penzioni i zdravsteve fondove”, podaci su CCI.
Vrlo loše stanje u penzijskim i fondovima zdravstva rezultat su, zaključuju u CCI, višegodišnjeg kršenja zakona i onih koji nisu plaćali porez i onih koji su to dozvoljavali, praveći time ogromnu štetu po vanbudžetske fondove, kvalitet života građana i javni interes.
