Komercijalne banke u Bosni i Hercegovini na kraju prvog polugodišta opet su ostvarile rekordne poslovne rezultate. Banke u Federaciji BiH uknjižile su u prvoj polovini 2017. godine, prema podacima iz bilansa uspjeha, rekordnu dobit u iznosu od 151, 6 miliona KM – pri čemu je 14 od ukupno 15 banaka poslovalo pozitivno s izuzetkom ProCredit Bank Sarajevo koja je prvo polugodište završila s minusom 2,1 milion KM. Također, na nivou bankarskog sektora Republike Srpske sedam banaka izvještajno su iskazale neto dobit u ukupnom iznosu od 64,1 miliona KM, dok je Pavlović International Bank Bijeljina iskazala negativan finansijski rezultat u iznosu od 0,6 miliona KM. Na nivou bankarskog sektora Republike Srpske iskazana je neto dobit u iznosu od 63,5 miliona KM.
Ukupni rezultat polugodišnjeg perioda je blizu 215,5 miliona KM.
Finansijski rezultati banaka pokazuju da je najprofitabilnija banka u BiH je Raiffeisen Bank BiH Sarajevo sa 52,4 miliona KM neto dobiti, a slijede je UniCredit banka Mostar sa 48,1 milion KM dobiti, zatim NLB banka Banja Luka sa 29,6 miliona KM, Intesa Sanpaolo banka Sarajevo sa 13,6 miliona KM, UniCredit banka Banja Luka sa 12,3 miliona KM dobiti, NLB banka Sarajevo sa 10,1 milion KM, Addiko banka Banja Luka sa 9,9 miliona KM, potom Sparkasse Bank Sarajevo sa 7,7 miliona KM, Union banka Sarajevo u većinskom državnom vlasništvu sa čak 6,6 miliona KM, BBI banka Sarajevo sa 4,1 milion KM, Sberbank Sarajevo sa četiri miliona KM polugodišnje neto dobiti itd.
Doprinos rastu privrede
U prvoj polovini 2017. godine poslovanje bankarskog sektora u FBiH karatkeriše rast bilansne sume, depozita i kredita, nastavak pozitivnih trendova koji se ogledaju u rastu štednje stanovništva, kapitala, dobiti i pada učešća nekvalitetnih kredita u ukupnim kreditima. Bilansna suma je na kraju polugodišta iznosila 19 milijardi KM i veća je za 3,3 posto ili 611 mi I i ona KM u odnosu na kraj 2016. godi ne. Rast bi lansne sume na strani izvora (pasive) rezul tat je preva shodno rasta depozita i ukupnog ka pitala, dok je struktura aktive i mala manje promjene vezane za ključne imovinske stavke – povećanje učešća kredita i smanjenje učešća novčanih sredstava.
U strukturi izvora finansiranja banaka u FBiH sa učešćem od 77,1 posto ili u iznosu od 14,6 milijarde KM, depoziti su najznačajniji izvor finansiranja. U prvoj polovini 2017. godine zabilježen je rast depozita od 3,3 posto ili 462 miliona KM. Štedni depoziti, kao najznačajniji i najveći segment depozitnog i finansijskog potencijala banaka, zadržali su pozitivan trend rasta i u toku prvih šest mjeseci tekuće godine dostigli su iznos od osam milijardi KM, što je za 1,7 posto ili 137 miliona KM više nego na kraju 2016. godine .
S druge strane, kreditne obaveze banaka u ukupnom izvoru finansiranja i iznosile su 867 miliona KM ili neznatnih 4,5 posto od ukupnih izvora finansiranja– što ukazuje da su banke u FBiH okrenute domaćim izvorima finansiranja (depozitima), te da su znatno smanjile zaduživanje u inostranstvu kod banaka-majki i na tržištima kapitala, a plaćanjem dospjelih obaveza, učešće ovih izvora u finansiranju banaka značajno je smanjeno. Finansiranje banaka iz domaćih izvora odličan je pokazatelj da na lokalnom tržištu ima potencijala i kapitala.
Krediti, kao najveća stavka aktive banaka u FBiH su u prvoj polovini 2017. godini zabilježili rast od 4,3 posto ili 528 miliona KM te su na kraju polugodišta iznosili 12,8 milijardi KM. Pritom je u prvoj polovini 2017. godine nastavljen pozitivan trend od lani koji se ogleda u većem rastu kredita odobrenih privatnim preduzećima nego stanovništvu. Krediti dati privatnim preduzećima ostvarili su stopu rasta od 5,3 posto ili 304 miliona KM te su na kraju polugodišta dostigli iznos od 6,1 milijardu KM i učešće od 47,3 posto. S druge strane, zabilježen je i porast potrošnje kod stanovništva, a građani FBiH su u prvih šest mjeseci ove godine kod domaćih banaka podigli 209 miliona KM novih kredita. Krediti dati stanovništvu u istom periodu prošle godine zabilježili su stopu rasta od 3,5 posto, te je sada ukupna zaduženost stanovništva kod banaka 6,2 milijarde KM.
Pokazatelji kvaliteta kredita su i u prvoj polovini 2017. godini, kao i u prethodne dvije godine, poboljšani, što se posebno odrazilo na sektor pravnih lica. Nešto veći rast kreditnog portfolija, znatno niži priliv novih nekvalitetnih kredita, kao i trajni otpisi, imali su pozitivan efekat na koeficijent učešća nekvalitetnih kredita u ukupnim kreditima, koji je sa 11,7 posto, koliko je iznosio na kraju 2016. godine, smanjen na 11 posto koliko je iznosio na kraju polugodišta. Učešće nekvalitetnih kredita odobrenih pravnim licima u odnosu na ukupne kredite pravnim licima iznosi 13,9 posto, a učešće nekvalitetnih kredita stanovništva u odnosu na ukupne kredite plasirane stanovništvu iznosi 7,8 posto.
Otežana naplata kredita
Iako su ne tako davno dvije manje banke izgubile dozvolu za rad, činjenica je da je bankarski sektor RS u cjelini ostao stabilan i siguran i da je u dobroj mjeri očuvano povjerenje. Novi Zakon o bankama RS stvorio je uslove za implementaciju evropskih direktiva za poslovanje i kontrolu banaka u ovom entitetu.
Ukupni obim poslovanja bankarskog sektora RS u prvom polugodištu bilježi rast po stopi od četiri posto ili za 276,8 miliona KM u odnosu na kraj 2016. godine, uglavnom kao rezultat rasta ulaganja u hartije od vrijednosti za trgovanje za 11 posto ili za 60,9 miliona KM i rasta kreditne aktivnosti, tako da su bruto krediti veći za četiri posto ili za 180,7 miliona KM.
Ukupni bilansni nivo bankarskog sektora u RS na kraju prvog polugodišta iznosio je 7,8 milijardi KM sa rastom po stopi od četiri posto u odnosu na kraj 2016. godine kada je iznosio 7,58 milijardi KM, a čini ga bilansna aktiva u iznosu od 6,8 milijardi KM sa rastom po stopi od dva posto i vanbilansna aktiva u iznosu od 1,05 milijardi KM, koja je veća za 16 posto u odnosu na kraj 2016. godine.
Na bankarski sektor u RS i dalje negativno utječu ograničene mogućnosti pristupa novim i stabilnijim izvorima finansiranja kao i relativno nedovoljan ekonomski rast, što se odražava na stanje realnog sektora gdje su posljedice najveće, kao i kod sektora građana, te je za očekivati da isto utječe i na kvalitet kreditnog portfolia preko otežane naplate kreditnih potraživanja.
Depoziti u strukturi pasive bilansa banaka iznose 5,1 milijardi KM sa učešćem od 75 posto u ukupnoj pasivi kao najznačajniji izvor finansiranja poslovanja banaka i bilježe rast po stopi od dva posto (utjecaj značajnijeg rasta depozita sektora građana po stopi od šest posto, zatim rast depozita Vlade i vladinih institucija po stopi od sedam posto, te rast depozita nebankarskih finansijskih institucija po stopi od devet posto i rast depozita ostalih sektora – neprofitne organizacije i „ostalo“ za 16 posto, dok je pad depozita evidentan kod sektora privatnih preduzeća i društava za četiri posto, zatim javnih i državnih preduzeća za dva posto i bankarskih institucija za 24 posto. S druge strane, obaveze bankarskog sektora po osnovu uzetih kredita su i dalje u opadanju, tako da su one manje za šest posto ili za 34,6 miliona KM, a sve u odnosu na kraj 2016. godine.
Učešće depozita pojedinačnih sektora u ukupnim depozitima nije se značajnije promijenilo u odnosu na stanje sa kraja 2016. godine, tako da je i dalje najznačajnije učešće depozita građana od 58 posto ukupnih kredita, a zatim sektora privatnih preduzeća i društava od 12 posto ukupnih depozita .
Učešće ukupnih dospjelih kredita privatnih preduzeća i društava u ukupnim kreditima istih iznosi 13,39 posto, a učešće ukupnih dospjelih kredita građana u ukupnim kreditima istih iznosi 6,41 posto. Nekvalitetni krediti iznosili su 540 miliona KM i bilježe pad po stopi jedan posto u odnosu na kraj 2016. godine kada su iznosili 546,1 miliona KM.
Nekvalitetni krediti pravnih lica iznose 355,9 miliona KM sa stopom rasta od dva posto u odnosu na kraj prethodne godine kada su iznosili 348,9 miliona KM, dok kod fizičkih lica oni iznose 184,1 milion KM sa padom po stopi od sedam posto od kraja prošle godine. Učešće nekvalitetnih kredita u ukupnim kreditima iznosi 11,39 posto i smanjeno je za 0,59 procentnih poena u odnosu na kraj prethodne godine. Učešće nekvalitetnih kredita pravnih lica u ukupnim kreditima pravnih lica iznosilo je na kraju polugodišta 13,69 posto, dok je učešće nekvalitetnih kredita stanovništva u ukupnim kreditima stanovništva iznosilo 8,6 posto.
