Predstavnici bosanskohercegovačke poslovne zajednice govorili su o ostvarenim poslovnim rezultatima i izazovima s kojima su se susretali u 2019. godini koju su obilježile turbulencije na svjetskom tržištu, ali i neformiranje vlasti u BiH.
U kakvom su poslovnom ambijentu se poslovalo u BiH, saznajte kroz odgovore predstavnika bh. poslovne zajednice na pitanja:
Kako ocjenjujete poslovni ambijent u BiH tokom 2019. godine uopće?
– Poslovanje privrednih subjekata u RS tokom 2019. godine karakteriziraju otežani uslovi poslovanja i smanjena privredna aktivnost, budući da su u našoj privredi već od kraja 2018. godine, pa tokom svih mjeseci i kvartala tekuće godine, zabilježeni negativni trendovi. Naime, prema posljednjim raspoloživim podacima, industrijska proizvodnja u RS, u periodu januar-juli 2019. godine, smanjena je za 12,2 odsto, u odnosu na uporedni period 2018. godine, zaposlenost u industriji je smanjena za 0,3 odsto, te je zabilježen negativan trend i spoljnotrgovinske aktivnosti, gdje je usljed smanjene tražnje iz inostranstva došlo do smanjenja ukupnog obima razmjene za 7,3 odsto. Izvoz je za period od 10 mjeseci imao pad od 3,2 odsto, dok je uvoz smanjen za 10,3 odsto.
S kojim izazovima u poslovanju ste se susretali u prethodnoj godini?
– Evidentan je rast prosječnih plaća poslije oporezivanja (neto plata), koja je u periodu januar-oktobar 2019. godine iznosila je 910 KM. U odnosu na prosječnu neto platu u oktobru 2018. godine, prosječna neto plata u oktobru ove godine realno je veća za 2,7 odsto. Prosječna neto plata za period januar-oktobar 2019. godine iznosila je 902 KM, što predstavlja realno povećanje od 5,5 odsto u odnosu na isti period prethodne godine. Ova činjenica dodatno otežava poslovanje privrede, budući da se usljed smanjene privredne aktivnosti i odliva radne snage, suočavamo sa činjenicom zapošljavanja nekompetentnog i nedovoljno edukovanog kadra, što iziskuje dodatne troškove njihove obuke i upošljavanja ovakvih profila.
Koji je to najprioritetniji ekonomski potez koji bi nova vlast trebala preduzeti s ciljem poboljšanja poslovnog ambijenta?
– Privredna komora RS smatra da je neophodno realizovati mjere koje se odnose na jačanje konkurentnosti privrede RS, stavljanje javnih preduzeća u funkciju razvoja privrede i društva u cijelini, reformu i modernizaciju javne uprave i intenziviranje socijalnog dijaloga svih partnera. Potrebne su nam mjere za poreska i neporeska rasterećenja, prvenstveno, kroz smanjenje ukupne stope poreza i doprinosa na 52 odsto, kao što smo imali do 2009. godine. Kako bismo našu privredu učinili konkurentnijom, neophodno je i u budžetu obezbijediti dodatna sredstva podrške, kreirati sistemske mjere u cilju zaustavljanja odliva radne snage i rješavanja problema nedostatka radnika sa odgovarajućim kompetencijama. Ukoliko želimo stvoriti realne preduslove za dodatno značajnije povećanje plata, osim smanjenja ukupne stope poreza i doprinosa, moramo se uhvatiti i u koštac sa suzbijanjem sive ekonomije, rada na crno i nelojalne konkurencije. Neophodno je i povećati efikasnost rada javnog sektora. Posebnu pažnju moramo posvetiti tehnološkom napretku proizvodnih procesa.
