Izbori za Evropski parlament održani krajem maja rezultirali su znatno većom izlaznošću u odnosu na prethodne, održane 2014. godine: tadašnji odziv birača bio je 32,4 posto, dok je sada na glasanje izašlo 50 posto birača, što je još mali procenat, ali jeste pokazatelj da žitelji Evropske unije žele imati veći uticaj na evropsku administraciju. Ipak, brojni su birači u mnogim zemljama EU koji ne znaju za šta je Evropski parlament zadužen, a rezultati izbora pokazali su i da nacionalne politike prevladavaju te su izborni rezultati u kojima su populističke stranke zabilježile porast popularnosti ilustrovali da je pred Unijom još puno posla na oblikovanju cjelovitog političkog identiteta, piše Bloomberg.
Politiku novog sastava Parlamenta karakterisat će i veća zbrka nego što je to bio slučaj s prethodnim. Tradicionalne pobjednice, stranke desnog i lijevog centra, moći će formirati najveću skupinu u novom sazivu, ali podrška birača ovim strujama nastavlja opadati. Zeleni i liberali su među pobjednicima izbora, ali su to i populističke stranke, premda nisu uspjele osvojiti toliko puno glasova koliko su se njihovi lideri nadali da hoće. U Velikoj Britaniji je najviše glasova dobila stranka Brexit, dok je podrška konzervativcima splasnula, a u Francuskoj je ultradesničarska stranka Nacionalno okupljanje Marine Le Pen dobila nešto više glasova od drugoplasirane Republike u pokretu Emmanuela Macrona.
U cjelini, izbori za Evropski parlament bili su prilika da birači iz 28 zemalja članica izaberu predstavnike koji će im služiti u centralnom zakonodavnom tijelu, ali su rezultati pokazali da se radije radilo o 28 različitih izbora, nego zajedničkom evropskom narativu, piše Vox. U Velikoj Britaniji, izbori su bili novi referendum o Brexitu, u Francuskoj smo svjedočili ponovljenoj bici između Macrona i Le Pen iz 2017., u Španiji je, baš kao i na državnim parlamentarnim izborima, Španska socijalistička radnička partija (PSOE) dobila najviše glasova, u Italiji je Lega Mattea Salvinija utvrdila poziciju dobijenu nakon izbora u Italiji 2018., a u Njemačkoj su frustracije koalicijom pod vodstvom Angele Merkel donijele glasove Zelenima.
Iz Njemačke su prije nekoliko dana stigle vijesti o padu industrijske proizvodnje za 1,9 posto i izvoza za 3,7 posto, a najveći pad industrijske proizvodnje u četiri godine govori o lošem početku drugog kvartala za motor evropske ekonomije kojem su doprinijele globalne trgovinske tenzije, ponajprije one između Kine i Sjedinjenih Država, te nekolicina problema u automobilskoj i hemijskoj industriji. Evropska centralna banka izrazila je zabrinutost da bi se ova slabost njemačke industrije mogla preliti na prostor čitave eurozone, a ekonomisti predviđaju da će rast u eurozoni u 2019. iznositi 1,2 posto, dok je prošle godine bio 1,9 posto, te je jasno da je pred novim zastupnicima u Evropskom parlamentu puno posla.
Pitanja trgovine i ekologije
Prvi zadatak kojim će se novi zastupnici u Evropskom parlamentu već u julu morati pozabaviti bit će budžet od 2021. do 2027. godine, a njegove osnove već je predložila Evropska komisija, ističe France24. Odluku Parlamenta možemo očekivati ove jeseni. Jedno od najvažnijih pitanja kojih će se ticati odluka o budžetu su poljoprivrednici na tlu Evropske unije, kao i cjelokupna poljoprivredna politika bloka, a francuske poljoprivrednike, koji imaju najviše koristi od evropskih subvencija poljoprivrednicima dobijajući devet milijardi eura godišnje, neće obradovati moguće smanjenje budžeta za poljoprivredu od 12 posto.
France24 ističe da, premda Evropski parlament po nekim pitanjima ima ograničenu moć djelovanja, područje na kojem se zaista pita su sporazumi o trgovini. Trenutno, živimo u prilično osjetljivom trenutku za međunarodnu trgovinu, ponajviše zahvaljujući trgovinskom ratu između SAD i Kine. U Evropskoj uniji aktuelni su pregovori o sporazumu s južnoameričkim zemljama imena MERCOSUR, tu je i teoretski sporazum o trgovini o kojem će tek trebati da se pregovara nakon što Velika Britanija napusti Evropsku uniju, kao i sporazum o trgovini sa SAD nakon što je američki predsjednik Donald Trump povukao SAD iz TTIP-a.
Niz je političkih stranaka koje su dobile veliki broj glasova na izborima za Evropski parlament, a koje su vrlo skeptične prema sporazumima o trgovini. Italijanska Lega se tako protivi trgovinskom sporazumu između EU i Kanade, CETA, francuska stranka Nacionalno okupljanje u predizbornoj kampanji je isticala protivljenje sporazumima o slobodnoj trgovini u cjelini, ali treba podsjetiti da se čak i stranke centra, poput Macronove Republike u pokretu, protive sporazumima o trgovini s državama koje ne poštuju Pariški sporazum o klimatskim promjenama, a to će od 2020. obuhvaćati i Sjedinjene Države, budući da je Trump povukao SAD iz sporazuma.
U novom Parlamentu ćemo vjerovatno vidjeti više protekcionizma s fokusom na ekološka pitanja, ističe francuski medij, uzevši u obzir mjesta koja će u parlamentu imati Zeleni, ali i činjenicu da se, recimo, većina stranaka koje su učestvovale na izborima u Francuskoj slaže da je potrebno uvesti „zeleni porez“ na uvoz koji bi podrazumijevao davanje prednosti lokalnoj proizvodnji i kraćem lancu dostave kojima se obezbjeđuje i manji nivo zagađenja, a globalizovani uvoz pada u drugi red. Osim Zelenih, stranke iz čitavog političkog spektra pa tako i desničari, također se zalažu za ove principe istovremene zaštite granica i domaće proizvodnje.
Veća integracija
Izbori su pokazali da euroskeptici širom Evropske unije uživaju veću podršku nego ranije, premda nisu uspjeli u potpunosti promijeniti evropsku političku sliku kakvu poznajemo. Nakon održanih izbora za Evropski parlament, evropske stranke centra daleko su od poraza, ali nisu ni pobjednice jer u zdravom političkom okruženju populističke stranke im ne bi mogle ni biti ravnopravni protivnici. Ispravan odgovor na izazove s kojim se suočavaju stranke centra istovremeno sadrži nacionalne i komponente Evropske unije, a to je hvatanje ukoštac s usporenom ekonomijom, piše Bloomberg.
U većini zemalja Evropske unije, stopa nezaposlenosti je veća nego u Sjedinjenim Američkim Državama, što Bloomberg pripisuje pogrešnim politikama na tržištu rada koje uključuju visoke minimalne plaće, naročito za mlade koji ulaze na tržište rada, ali i manjku potražnje. Također, prostor zajedničke evropske valute ima taj strukturalni nedostatak da čini nemogućim za Evropsku centralnu banku obezbjeđivanje snažnog stimulansa ondje gdje je najpotrebniji, a devizni kurs nije moguće prilagoditi i to nadomjestiti. Bolja saradnja na fiskalnoj politici mogla bi umanjiti ovaj problem, ali vlade Evropske unije dosad nisu uspjele iznaći način za to.
Kad je riječ o fiskalnoj politici i ostalim aspektima ekonomske integracije, Unija je u dilemi. Zahvaljujući euru, efikasno upravljanje potražnjom zahtijeva „više Evrope“, ali „više Evrope“ je upravo ono čemu se protive brojne pristaše populističkih politika. Odgovor je težiti ciljanoj politici integracije koja je ključna za ekonomsku dobrobit Evropske unije, smanjiti intenzitet inicijativa Evropske unije koje su nebitne i dozvoliti nacionalnim vladama da preuzmu vodstvo. Ova ideja je već dugo prihvaćena kao poželjna te je koncept supsidijarnosti osnovni princip Evropske unije, ali u praksi se često radilo suprotno: forsiralo simboličnu integraciju radom na evropskom građanskom identitetu, a zanemarivalo integraciju ondje gdje je najpotrebnija.
Rezultat toga je nezadovoljavajući rast ekonomije Evropske unije. Deset godina nakon velike recesije, bankarska unija Evropske unije je još uvijek nedovršena. Okvir za fiskalnu politiku nije popravljen. Sistema osiguranja od nezaposlenosti na nivou Evropske unije, koji bi služio za finansijsku stabilizaciju u vremenima kriza i automatski osiguravao stimulans ondje gdje je on potreban, nema na obzorju. A bez ovih zaštitnih mjera, naredna recesija mogla bi uzrokovati dalekosežnije posljedice i veću štetu po ekonomiju i politiku nego što je to učinila posljednja.
Pitanje slobodnog kretanja
Slični problemi prisutni su i kod pitanja migracija. Ankete pokazuju da je strah od migracija bio najveći razlog za porast broja glasova koje su na izborima dobile populističke stranke. Evropska unija je posvećena slobodnom kretanju ljudi unutar Unije, što je hvale vrijedan princip koji može samo koristiti ekonomiji, ali nije uspjela iznaći pravo rješenje za zaštitu vanjskih granica koju takva posvećenost zahtijeva. Sveobuhvatna, pravedna migraciona politika, bit će ključna za smanjenje uticaja populista u državama poput Italije, koje su prepuštene samim sebi da se nose s pritiskom migracija na Mediteranu.
Evropske institucije moraju se riješiti tendencije da ulažu ili previše ili premalo. Usredsrediti se na ključne probleme, a nebitne ostaviti postrani. Kompletirati sistem zajedničke valute s fiskalnim i finansijskim rješenjima krucijalnim za dobrobit Evropske unije, a potom se umaknuti ondje gdje je to moguće kako bi vodstvo nad državnim politikama preuzele državne vlade, odgovorne svojim građanima. Pametnija podjela rada između Evropske unije i njenih država članica ima moć da pošalje populističke političare nazad u mrak iz kojeg su i došli, zaključuje Bloomberg.
